เมื่อพูดถึงดาวเคราะห์ที่มีดาวบริวารอยู่เยอะที่สุด หนึ่งในนั้นก็ต้องมีชื่อของดาวพฤหัสบดีติดอันดับอยู่ด้วยอย่างแน่นอน โดยดาวพฤหัสบดีมีดาวบริวารทั้งหมด 79 ดวง เป็นอันดับสองรองจากดาวเสาร์ที่มีดาวบริวารอยู่ทั้งสิ้น 82 ดวง แต่ถึงแม้จะมีบริวารเยอะแยะ ดาวพฤหัสบดีก็มีดาวบริวารหลักๆ ที่เป็นดวงจันทร์ขนาดใหญ่อยู่แค่ 4 ดวงเท่านั้น นั่นคือดวงจันทร์ไอโอ ดวงจันทร์ยูโรปา ดวงจันทร์แกนีมีด และดวงจันทร์คัลลิสโต และวันนี้เราจะมาพูดถึงเรื่องของดวงจันทร์แกนีมีดกัน
.
ดวงจันทร์แกนีมีด (Ganymede) เป็นดาวบริวารของดาวพฤหัสบดีที่ถูกค้นพบโดยกาลิเลโอ กาลิเลอี ในวันที่ 7 มกราคม 1610 อีกทั้งยังถูกตั้งชื่อตามตัวละครในเทพปกรณัมกรีก เนื่องจากดาวพฤหัสบดีเป็นตัวแทนของ “ซูส” เทพสูงสุดแห่งเขาโอลิมปัส ผู้มีชื่อเสียงโด่งดังเรื่องความเจ้าชู้ประตูดิน (มิน่าล่ะถึงมีดาวบริวารเยอะขนาดนั้น) ดังนั้นดวงจันทร์บริวารของดาวประจำตัวซูสจึงถูกตั้งชื่อว่า “แกนีมีด” ตามชื่อเจ้าชายรูปงามแห่งกรุงทรอยที่เทพซูสหลงรักจนถึงขั้นไปลักพาตัวมาเป็นผู้ถวายพระสุธารสบนเขาโอลิมปัส
.
และถึงแม้ว่าดวงจันทร์แกนีมีดจะเป็นแค่ดาวบริวาร แต่มันก็เป็นดาวบริวารที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในระบบสุริยะ โดยมีลักษณะเด่นคือผิวดาวที่แบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือส่วนที่พื้นขรุขระ เต็มไปด้วยหลุมอุกกาบาตและแอ่งลึก กับส่วนที่เป็นพื้นราบเรียบ เต็มไปด้วยน้ำแข็งและดินหิน
.
ทว่าความน่าทึ่งของดวงจันทร์แกนีมีดไม่ได้มีแค่นี้ เพราะล่าสุดนักดาราศาสตร์ยังค้นพบอีกด้วยว่าดวงจันทร์แกนีมีดสามารถปล่อยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าได้แรงกว่าดาวพฤหัสบดีที่มันเป็นบริวารอยู่ถึง 1 ล้านเท่า! แต่นักดาราศาสตร์ค้นพบสิ่งนี้ได้ยังไง และมันจะส่งผลกระทบอะไรต่อโลกของเราหรือเปล่า ก็ต้องไปตามดูกันนะคะ แต่ก่อนที่จะไปรับชมกัน อย่าลืมกดไลค์ และกดติดตามเฟซบุ๊กแฟนเพจ eduHUB ไว้ เพื่อเป็นกำลังใจให้กับพวกเราด้วยนะคะ
.
ย้อนกลับไปก่อนหน้านี้ นักดาราศาสตร์เราทราบกันมานานแล้วว่าดวงจันทร์แกนีมีดมีสนามแม่เหล็กที่ทรงพลังมาก เพียงแต่ไม่เคยมีใครคิดว่ามันจะทรงพลังจนดวงจันทร์บริวารอื่นจะเทียบกันไม่ติดขนาดนี้ โดยดวงจันทร์แกนีมีคมีความเข้มข้นของคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้ามากกว่าดาวพฤหัสบดีที่มันโคจรอยู่รอบๆ ถึง 1 ล้านเท่า! ด้วยความว้าวนี่เองที่ทำให้การค้นพบนี้ถูกตีพิมพ์ลงในวารสาร Nature Communications ซึ่งเป็นวารสารวิชาการด้านวิทยาศาสตร์ธรรมชาติ
.
ในงานวิจัยระบุว่า นักดาราศาสตร์ตรวจสอบความเข้มข้นของคลื่นแม่เหล็กโดยการนำคลื่นเหล่านั้นมาแปลงเป็น Chorus wave หรือก็คือคลื่นเสียงชนิดหนึ่งที่คล้ายกับเสียงร้องของนกกับปลาวาฬผสมกัน ซึ่งผลที่ได้คือคลื่นเสียงของดวงจันทร์แกนีมีดมีความรุนแรงมากเป็นพิเศษ ขนาดที่สามารถเร่งให้อนุภาคโดยรอบมีพลังงานสูงขึ้น และทำให้อิเล็กตรอนความเร็วสูงวิ่งอยู่ภายในสนามแม่เหล็กของดวงดาวได้
.
คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าที่ว่านี้เองที่ทำให้เกิดแสงออโรร่าขึ้นบนดวงจันทร์แกนีมีดอย่างที่เราเคยเห็นผ่านกล้องโทรทัศน์จากบนโลก อีกทั้งปรากฏการณ์การปล่อยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าดังกล่าวยังไม่ได้เกิดขึ้นเพียงชั่วครั้งชั่วคราว แต่เกิดขึ้นมานานมากแล้ว โดยอ้างอิงจากข้อมูลที่ได้จากยานสำรวจกาลิเลโอ (Galileo) ตั้งแต่ช่วงปี 1990
.
ทว่าท้ายที่สุดแล้วนักดาราศาสตร์ก็ยังคงหาคำตอบไม่ได้ว่าทำไมดวงจันทร์แกนีมีดถึงสามารถปล่อยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าออกมาได้รุนแรงขนาดนี้ หรือคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้านี้จะเป็นอันตรายต่อนักบินอวกาศโดยตรงหรือไม่ แต่คลื่นดังกล่าวสามารถสร้างความเสียหายให้กับยานอวกาศและอุปกรณ์ต่างๆ ได้แน่ๆ ดังนั้นการค้นพบนี้จึงเป็นประโยชน์ต่อการสร้างยานอวกาศที่เราจะส่งขึ้นไปสำรวจดาวพฤหัสบดีและดวงจันทร์บริวารอื่นๆ อีกในอนาคต
.
แล้วเพื่อนๆ ล่ะคะมีความคิดเห็นอย่างไรบ้าง ในเมื่อดวงจันทร์แกนีมีดสามารถปล่อยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าออกมาได้รุนแรงขนาดนี้ แล้วเราจะมีวิธีสร้างอุปกรณ์ป้องกันยานอวกาศของเรายังไงบ้าง และถ้าหากใครชื่นชอบบทความสาระดีดีอย่างนี้ ก็อย่าลืมกดไลก์และติดตามเฟซบุ๊กแฟนเพจ eduHUB ไว้ เพื่อจะได้ไม่พลาดบทความและคลิปใหม่ๆ ของพวกเราด้วยนะคะ ขอบคุณค่ะ